در مکالمات دو مجموعهدار میشنیدم آخرین اثر هنرمند یا کار آخر او، ارزش به مناقصه گذاشتن را ندارد. این سوال مطرح است كه اثر آخر چیست و چرا ارزش خرید و فروش و مناقصه را ندارد؟ و یا به نظر شما چه نوع اثر هنری ارزش خرید دارد؟ هنر آخر یا اثر آخر اشاره دارد به اثری هنری كه در اواخر دوره كاری یك هنرمند تكمیل شده باشد و یا اینكه اثری است كه ارزش خرید و یا به مناقصه گذاشتن آن بستگی به صاحب اثر داشته باشد. به طوركلی مجموعهداران و خریداران، آثار هنری مربوط به اوایل و یا اواسط دوره كاری هنرمند را ترجیح میدهند. اما همیشه هم اینطور نیست. مثلا اثر " مادربزرگ موسی" بسیار گرانقیمت، كلكسیونی و دارای ارزش مناقصه است.
در حال حاضر سوال مهم تر این است كه چه چیزی یك اثر هنری را مهم و با ارزش می سازد؟ كه پاسخ به این پرسش به طور وسیع نیاز به شناخت زندگی و هنر و حرفه هنرمندی دارد كه اثر را خلق كرده است.
یكی از مهم ترین اشتباهات معمولی كه خریداران بیتجربه انجام میدهند این است كه آنها در مورد اثری كه میخواهند بخرند غیر از نام هنرمند هیچ چیز دیگری نمیدانند. آنها فكر میكنند كه فقط به این دلیل كه هنرمند مثلا مشهور است پس هر اثری كه به او نسبت میدهند دارای ارزش است و امضای هنرمند به تنهایی برای خرید آن اثر توجیه كافی است. حقیقت این است كه این مساله ممكن است گاهی خوب و گاهی بد باشد. اگر شما هم فكر میكنید كه هر قطعۀ هنری كه دارای امضای هنرمند معروفی باشد ارزشمند و كلكسیونی است و كیفیت فوقالعاده ای دارد ، باید در فكر خود تجدیدنظر كنید چرا که مورد بسیار مناسبی هستید برای كسانی كه بخواهند چیزی را بیشتر از ارزش واقعیاش به شما بفروشند. بسیاری از آثار هنری، حتی مربوط به هنرمندان مشهور هم بسیار معمولی هستند و گاهی با توجه به قیمت پایینشان هیچ خریداری مشتاق به خرید آنها نیست.
مردم معمولا برای آثار هنری درجه دو و با كیفیت پایین پول زیادی میدهند چون تجربۀ كافی و اطلاعات چندانی دربارۀ هنرمند ندارند و فرق خوب و بد را نمیدانند. در واقع دلیل اصلی این كه آثار هنری با كیفیت پایین هیچ بازاری ندارند این است كه مردم ایدهای در خرید آنها ندارند و نمیدانند چرا این كار را انجام می دهند. همه هنرمندان حتی مشهورترین آنها هم آثار هنری بسیار ارزنده و هم خوب و هم نه چندان خوب و هم بسیار ساده دارند. اگر شما میخواهید یك اثر هنری خوب بخرید بهتر است یاد بگیرید كه چطور تفاوت بین كالای خوب و بد را تشخیص دهید قبل از اینكه حتی به خرید آن فكر كنید. موارد زیر به شما میگوید چگونه این كار را انجام دهید:
- منابع مختلف را از جمله در اینترنت و یا هر منبع دیگری كه بشود در مورد صاحب اثر جستجو كنید و اطلاعات كسب كنید. فكرتان را با جستجو گسترش دهید، فقط به یك یا دو وبسایت اكتفا نكنید و فكر نكنید كه كار زیادی انجام دادهاید. همینطور می توانید در كتابها، مجلات، و نشریههایی كه به آن برمیخورید و یا هر منبع دیگری جستجو كرده و اطلاعات كسب كنید.
- همه هنرمندان در طول زندگی هنری خود، دورههایی دارند كه آثاری كه خلق میكنند بهتر از آثار دورههای قبلشان میشود. این دوره ممكن است اول، آخر و یا مابین آنها باشد. هر چه كه بیشتر درباره یك هنرمند بدانید بهتر میتوانید بفمید كه در كدام دوره از زندگی كاری خود قرار دارد و آنچه كه دراین دوره خلق می كند چگونه خواهد بود و بهترین مكان برای پیدا كرد این آثار او كجاست و چه قیمتی برای آنها منصفانه است.
- با مجموعهدارانی كه با هنرمند موردنظرتان آشنا هستند و یا با گالریهایی كه آثار او را خرید و فروش میكنند صحبت كنید. اگر خوششانس باشید میتوانید با موزهداران و كارشناسان هنری هم صحبت كنید. هرجا و هروقت كه میتوانید از آنها بخواهید به شما بگویند كه چه چیزی باعث میشود آن اثر هنری مشخص متمایز از باقی آثار باشد.
- اگر شما فرصت این را پیدا كنید كه به طور مستقیم با خود هنرمند صحبت كنید بسیار خوششانس هستید. از او بخواهید كه در مورد هنر خود، رزومۀ كاریش و سبكهای ویژه و خاصش برای شما توضیح دهد. همچنین از او بخواهید اكثر آثار مهم و قابل توجه خود را معرفی و دلیل اهمیت آنها را به شما بگوید.
بیشتر بخوانید: تخمین قیمت اثر هنری و سازوکار حراجی های آثار هنری
هروقت و هرجا که توانستید آثار هنری خوب را بجویید و با دقت به آنها نگاه کنید. همین تمرین کوتاه در تغییر دید شما بسیار موثر خواهد بود. هدف اصلی شما این است كه بفهمید چرا یك اثر هنری بیشتر مقبول و گران قیمت است.
- قبل از اینكه خرید كنید به گالریهای مختلف بروید و از آنها و فروشندههای زیادی سوال كنید. فقط به یك گالری یا فروشنده اكتفا نكنید. مهم نیست آنها چقدر بتوانند شما را قانع كنند. مهم این است كه شما راضی باشید و احساس خوبی داشته باشید.
- به خاطر داشته باشید كه همه این كارها برای هنر است. توجه نكنید كه یك گالری چقدر مجلل است و یا یك فروشنده چطور بتواند شما را راضی كند. شما باید مطمئن شوید در ازای كیفیت خوب كالا پول پرداخت میكنید.
- از فروشنده بخواهید كه همه ادعاهایی كه در مورد یك اثرهنری خاص و یا یك هنرمند دارد اثبات كند. شما خیلی راحت میتوانید در مورد اطلاعاتی كه به شما میدهند سوال كنید. ممكن است شما سوالات زیادی بپرسید. شما میخواهید واقعیت را بدانید. مثل نام اثر، تاریخ، قیمت، تصویر یا مقالهای در مورد آن بخواهید و یا وبسایت و غیره... اگر مطمئن نیستید كه اطلاعاتی كه دریافت كردید كافی باشد باز هم باید سوال بپرسید.
- سعی نكنید زیركی كرده و بر سر قیمت چانه بزنید مگر اینكه واقعا بدانید چه میكنید (اگرمطمئن نیستید چه انجام میدهید پس معلوم میشود كه شما هنوز آماده خرید نیستید). مطمئن باشید با انجام این كار روشنتر میشوید.
- آموزشهای هنری اولیه را كسب كنید. اگر شما به هنر علاقه دارید میتوانید با رفتن به مكانهای هنری و خوب نگاه كردن به آثار یا مطالعه در مورد آنها و یا ملاقات با افراد هنری در حین انجام كارشان بیشتر یاد بگیرید و ماجراجویی كنید. فایدهای كه این كار دارد این است كه هر چه راههای بیشتری بروید و اطلاعات بیشتری كسب كنید به عنوان یك خریدار، بصیرت و آگاهی بیشتری خواهید یافت.
- گفتیم كه شما باید حتما قبل از اینكه خریدی انجام دهید در مورد آن اطلاعات كسب كنید. وب سایت های مختلف را مرور كنید، گالری به گالری و فروشنده به فروشنده جستجو كنید. این كار نه تنها باعث میشود كه در نهایت بهترین كالا را انتخاب كنید بلكه در عین حال تجربه زیاد و سرگرمی جذابی هم داشته اید.