روایت مسیر فرهنگی شیرین

شیرین پرتوی، بنیان‌گذار و مدیر گالری شیرین، یکی از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار در عرصه‌ی هنر معاصر ایران است؛ کسی که با نگاهی فرهنگی و حرفه‌ای، مسیر متفاوتی در معرفی و حمایت از هنر و هنرمندان معاصر پیموده است.

آثار سه هنرمند، مصطفی دشتی، علیرضا چلیپا و مرتضی یزدانی، هر یک روایتی شخصی از پیوند میان خیال، درون‌نگری و واقعیت ارائه می‌کنند؛ جهانی که در آن رنگ، خط و فرم به ابزارهایی برای بازنمایی تجربه‌ی انسانی بدل شده‌اند. نگاه‌های متفاوت این هنرمندان در نمایشگاه گروهی «چارسو» وجوه گوناگون هنر معاصر ایران را بازتاب می‌دهد.

خطوط آزاد و سیال در هم تنیده شده و فیگور پیش رو را خلق کرده است. این فیگور همچون بسیاری از دیگر آثار علیرضا اسپهبد با خستگی چهره‌ و اندام کاراکتر همراه است. خطوطی تیره و برجسته بر زمینه‌ی سفید توانسته مضمون و حالت درونی اثر را با تاکید نشان می‌دهد. علیرضا اسپهبد بر انسان و آنچه بر او حاصل می‌شود، متمرکز بوده است.

دوستی عمیق میان پرویز شاپور و اردشیر محصص از مجله‌ی «خوشه» آغاز شد و در ادامه محصص مشوق شاپور برای فعالیت جدی‌ در زمینه‌ی کاریکاتور بوده که به آغاز کاریکلماتورهای شاپور نیز ختم شده است. از این روی بسیاری از آثار شاپور با نگاه به پرتره یا فیگور اردشیر محصص خلق شده و چهره‌‌ی محصص از نگاه دوست به جای مانده است.

نمایشگاه چارسو در هفته‌ها‌ی گذشته با تمرکز بر شیوه‌های گوناگون ارائه‌ی آثار هنری برگزار شد. اکنون این رویداد در روز جمعه به تاریخ ۱۱ مهر وارد بخش دوم می‌شود و با آثاری متفاوت از دوره‌ی پیشین، در شرایطی جدید تا ۲ آبان، ادامه می‌یابد.

کتاب «هنر و ارزش»، اثر جورج دیکی از آثار مهم در فلسفه‌ی هنر است که نظریه‌ی نهادی هنر را معرفی می‌کند و به بررسی ارزش هنری و تعریف هنر می‌پردازد. این کتاب یکی از منابع اصلی درک نظریه‌های مدرن هنر است و تعریفی دقیق‌تر و کاربردی‌تر از هنر ارائه دهد، تعریفی که بتواند در مواجهه با هنر معاصر، آثار مفهومی و حتی فرم‌های تجربی نوین نیز کارآمد باشد. در این یادداشت به معرفی این کتاب و ابعاد نظری آن خواهیم پرداخت.

بسیاری از رویدادهای هنری در جهان، هنگام مواجهه با بحران‌هایی که بازار هنر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، ایده‌هایی کارآمد و نوآورانه را اجرا می‌کنند. هر یک از این ایده‌ها در دورانی خاص بنا به تفکری مبنی بر ایجاد انگیزه‌ی خرید در مخاطبان جدید و مجموعه‌داران شکل گرفته است. در صفحات بعد به رویکردهای گوناگون چهار رویداد جهانی در دوران تلاطم بازار هنر اشاره می‌کنیم.

در کُنه بازارهای کهن ایران، «چهارسو» نقطه‌ی تلاقی چهار مسیر و جایگاهی طلایی بود، جایی که صداها در هم می‌آمیخت و خریدار و فروشنده، گفت‌وگو و معامله، نگاه و انتخاب، همگی در یک صحنه به هم پیوند می‌خوردند. امروز که بازار هنر ایران در میانه‌ی بحران و تلاطم‌های سیاسی و اجتماعی است، ما در صدد برآمدیم که با الهام از منطق بازار سنتی، بنیانی نو بی‌آفرینیم. همان‌گونه که بسیاری از آرت‌فرها و رویدادهای مهم جهانی در دوران رکود به شیوه‌های تازه‌ای برای عرضه و فروش روی آورده‌اند، ما نیز در «چهارسو» می‌کوشیم همه‌ی آن شیوه‌ها را متناسب با شرایط امروز هنر ایران در یک ساختار منسجم، گرد هم آوریم. در همین راستا، «چهارسو» راهی نو و جامع برای رویارویی ساختاریافته با واقعیت‌های نه چندان مطلوب کنونی است که سعی بر کارکردی فراتر از نمایش اثر دارد.

نمایشگاه گروهی چارسو با آثاری متنوع از هنرمندان شاخص ایران از تاریخ ۱۴ شهریور، روز جمعه در گالری آرتیبیشن افتتاح می‌شود. این نمایشگاه با هدف ارائه‌ی انواع راهکارها و شیوه‌های فروش در صحنه‌ی هنر ایران برای برخاستن این عرصه پس از بحران شکل گرفته است. رویدادهای مختلف جهان در طول تاریخ بر یکی از این شیوه‌های فروش متمرکز بوده‌اند و اکنون تجمیع آن راه‌ها در نمایشگاه پیش روست.

کتاب «تجربه‌ی هنرمندانه در پدیدارشناسی مرلوپونتی» نوشته‌ی نادر شایگان‌فر، نوشتاری است که با وفاداری به اندیشه‌ی موریس مرلوپونتی، فیلسوف برجسته‌ی پدیدارشناس فرانسوی، به بررسی رابطه‌ی تجربه‌ی هنرمندانه و افق‌های پدیدارشناسی می‌پردازد. نویسنده نشان می‌دهد که مرلوپونتی، هنر مدرن را صرفاً یک حوزه‌ی زیباشناسی نمی‌داند بلکه آن را عرصه‌ای برای آشکار کردن هستی و بازاندیشی نسبت آگاهی و جهان می‌بیند.

بازار هنر یکی از قدیمی‌ترین و پویاترین بازارهای تاریخ بشر است و نه تنها بازتابی از ذوق و سلیقه هنری بلکه منعکس‌کننده تحولات اجتماعی، اقتصادی و فناوری جوامع محسوب می‌شود. ارزش آثار هنری، روندهای بازار و شیوه‌های معامله، همواره نشانگر تغییرات گسترده در اقتصاد فرهنگی بوده‌اند. درک این تحولات به هنرمندان، کلکسیونرها و پژوهش‌گران بینشی عمیق در مورد نحوه خرید، فروش و ارزش‌گذاری آثار ارائه می‌دهد. از سفارش‌های مستقیم در دوره رنسانس تا پلتفرم‌های دیجیتال و NFTها، روند معاملات هنر دستخوش تغییرات چشمگیری شده است که ماهیت خود هنر و تعامل انسان با آن را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

خوشنویسی معاصر ایران آینه‌ای از نوآوری توأم با وفاداری به بستر کلاسیک این هنر است. این شاخه هنری با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال، رسانه‌های ترکیبی و خلاقیت شخصی، حروف فارسی ـ عربی را به فرم‌هایی تجریدی تبدیل کرده است. خوشنویسی معاصر راهی برای معرفی و ارائه هنر خوشنویسی ایران به جهان گشود و در این مسیر، بسیاری از موزه‌ها به نمایش و نگهداری این نوع آثار روی آوردند.