هنر و درهم‌تنیدگی فرهنگی

علی چیت‌ساز، نقاش ایرانی ساکن آمریکا، متولد سال ۱۳۵۸ در تهران است. او در دانشگاه آزاد تهران تحصیل کرده و سپس در انستیتوی هنر شیکاگو به تحصیل ادامه داده است. آثار چیت‌ساز در نمایشگاه‌هایی بین‌المللی در تهران، لندن، نیویورک، آتن و دبی به نمایش درآمده‌اند. چیت‌ساز در آثارش، مخاطب را با مرزهای پیچیده‌ی هویت، قدرت و درهم‌تنیدگی فرهنگی مواجه می‌کند. نقاشی‌های او با نگاهی طنزآمیز به بررسی ساختارهای سیاسی، مذهبی و اجتماعی می‌پردازد. این نوشتار به تحلیل پنج اثر از مجموعه‌ای می‌پردازد که در نمایشگاه «کام‌بک» به نمایش درآمده‌اند.

گالری آرتیبیشن از روز جمعه، 29 فروردین میزبان نمایشی از آثار علی چیت‌ساز با عنوان «کام بک» است. این نمایشگاه تا 21 اردیبهشت در معرض تماشای عموم خواهد بود. این مجموعه شامل آثار دوران اولیه‌ی فعالیت این هنرمند در ایران است که تاکنون در مجموعه‌ی شخصی‌اش نگهداری می‌شدند. چیت‌ساز با این نمایشگاه، پس از یک دهه مهاجرت و فعالیت بین‌المللی، به صحنه‌ی هنر ایران بازمی‌گردد. «کام‌بک» بازتابی از نگاه طناز، انتقادی و عاطفی او به جامعه‌ی ایرانی و غربی است. این نمایشگاه با همکاری گالری آرتیبیشن و گالری اِران کانادا برپا می شود.

حقیقت سفر در جاده‌هاست. تصور سفر بدون جاده ممکن نیست وهیچ مقصدی بدون جاده جایز نیست. جاده امیدی است به رفتن و رسیدن و یا رهایی از گم شدن، غافل از اینکه آنچه این راه برای ما تقدیر می‌کند، مقصد است. سفر به هر پدیده و هر دالانی از درون تا بیرون از جاده‌ای می‌گذرد که اهمیتش بارها در آثار هنر تجسمی، سینما و ادبیات یادآوری شده است. جاده بهتر از هر کسی می‌داند که چه موقع باید برسیم و از این منظر نیز بی‌تفاوت به بهار نیست که به خوبی می‌داند چه وقتی باید فرا برسد. علاوه بر این، تعطیلات سال نوی ایرانی برای ما با جاده پیونده خورده و همین رویه، فرصتی برای نگاه به جاده در نگاه هنرمندان را رقم زده است.

گالری آرتیبیشن با 60 اثر از هنرمندان معاصر ایرانی در رویداد اخیر از آرت‌فر هنر معاصر روسیه با عنوان «آرت راشا» حضور پیدا کرد. «آرت راشا»، بزرگ‌ترین آرت‌فر هنر معاصر روسیه و محفل هنری بین‌المللی است که گالری‌داران و هنرمندان مستقل، کلکسیونرها و متخصصین بازار هنر را در یک پلتفرم در مرکز مسکو گردم هم آورده است. در این دوره بیش از 100 غرفه برای گالری‌ها، هنرمندان، پروژه‌های کیوریتوری و آموزشی حضور دارند.

سفره، بستری برای جوشش جان، خوراک و نماد است و در هر گردهمایی فرهنگی به آن پرداخته می‌شود. سفره و آیین‌های مرتبط با آن همواره در هنرهای بصری و نوشتاری ایرانی از نگارگری و صحنه‌های ضیافت سلطنتی تا آنچه در شاهنامه از آداب سفره به جای مانده، مورد توجه قرار داشته است. این آثار هنری نه تنها به زیبایی‌شناسی بلکه به‌طور ضمنی به زندگی اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی پرداخته‌اند و دریچه‌ای به دنیای تاریخی و فرهنگی ایران می‌گشایند.

در کافه به یکدیگر می‌رسیم و به خودمان. آنجا که به طور مدام در طی دوران شاهد حال و روز ماست و چیزهایی از خود را در ما به جا می‌ماند. کافه‌ها در زیست امروزی بنا به نوع فضا و مخاطبان‌شان به سمبلی برای شهر و محله بدل شده‌اند. آنچه از شنیده‌ها و نوشته‌ها در یاد و اختیار داریم، نقش کافه را در ایران معاصر و به طور خاص تهران، فراتر از جایی برای خوردن و نوشیدن است، گرچه که همین افعال هم در محیط کافه یا احساسی دیگر همراه است. کافه‌ها به طور خاص در دهه‌ی 40 خورشیدی محفل روشنفکری و اندیشه بوده‌اند و تاثیر مشهودی بر زیست هنرمندان داشته‌اند.

نمایشگاه «تازه‌تر» فرصتی است برای بازخوانی لحظات زندگی و مرزهای میان واقعیت و خیال. در این آثار، عناصر طبیعی و انسانی در کنار یکدیگر می‌آیند تا پیوندهای نامرئی و جریان‌های درونی را به تصویر بکشند. در هر اثر حرکت، سکون و خاطره‌ها به شکلی شاعرانه در هم می‌آمیزند.

پروژه‌های آرتیبیشن از روز جمعه، ۱۷ اسفند، در محل گالری استخر در ایوان ربط میزبان نمایشگاه گروهی ماهی می‌شود. این نمایشگاه تا ۲۰ فروردین سال ۱۴۰۴ در این گالری برپا خواهد بود. در بخشی از نوشته این نمایشگاه آمده است: «در هنر، ماهی نه‌فقط عنصری بصری، بلکه استعاره‌ای از جست‌وجوی بی‌پایان انسان در مسیر کشف خود است. از نقوش کهن بر دیواره‌های غارها تا چیدمان‌های معاصر، او حضوری بی‌وقفه داردکه بازتابی از تأملات هنرمندان بر این نماد دیرینه است.»

نمایشگاه گروهی نقاشی با عنوان «تازه‌تر» از روز جمعه، ۱۷ اسفندماه در گالری آرتیبیشن میزبان علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی خواهد بود. در این نمایشگاه، آثاری از سی هنرمند معاصر به نمایش گذاشته می‌شود که هرکدام جلوه‌ای از نوگرایی، تغییر و تحول را در خود جای داده‌اند. در بخشی از متن توضیحی نمایشگاه آمده است: «تازه‌تر نه‌فقط یک تجربه‌ی بصری، بلکه مواجهه‌ای عمیق با مفهوم پویایی و دگرگونی است؛ گذر از یک فرم به فرمی نو، از یک حس به احساسی تازه‌تر». این نمایشگاه فرصتی‌ است برای تماشای نمودهای خلاقانه‌ی تازگی در زبان تصویری هنرمندان امروز.

در دنیای هنر، پیوند میان خلاقیت و سرمایه‌گذاری همواره موضوعی چالش‌برانگیز بوده است. از یک سو، هنرمندان به دنبال فضایی برای بیان ایده‌هایشان هستند و از سوی دیگر، مجموعه‌داران و سرمایه‌گذاران در جستجوی راه‌هایی برای حفظ و گسترش ارزش آثار هنری‌اند. در این میان، ارتباط و تعامل میان مجموعه‌داران، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، نقشی اساسی در شکل‌گیری فرصت‌های جدید و توسعه‌ی بازار هنر ایفا می‌کند. با گسترش روزافزون بازار هنر و افزایش تعداد افرادی که به‌عنوان سرمایه‌گذار یا علاقه‌مند به این عرصه وارد می‌شوند، ضرورت ایجاد فضاهایی برای تبادل نظر، یادگیری و همکاری بیش از پیش احساس می‌شود. در بسیاری از نقاط جهان، باشگاه‌های خصوصی مبتنی بر کسب‌وکار هنر به‌عنوان بستری برای شبکه‌سازی، آموزش و کشف فرصت‌های نوظهور شکل گرفته‌اند.

گروتسک، نزدیک‌ترین مفهوم به آثار اردشیر محصص است. محصص این مفهوم را با نگاه به اجتماع و قدرت‌های حاکم برسیاست به مسند طنز تلخ و مضحکه‌ای می‌نشاند. همان‌طور که سیرک به عنوان یکی از موضوعات پرتکرار آثار اوست، جریان‌های حاکم میان قدرت‌ها و مردم را همچون سیرک می‌بیند. شمار آثار نقاشی از او بر روی بوم به مراتب کمتر از طراحی‌هایی است که بیشتر از او دیده شده است و از همین جهت این آثار اهمیت خاصی برای مخاطبان جدی هنر تجسمی دارد.

آثار فرهاد مشیری، راهی نزدیک به هنر و فرهنگ ایران را پیش روی می‌گذارد که تا پیش از او به این شیوه با آن روبه‌رو نبوده‌ایم. هنر مشیری در مواجهه با فرهنگ و موتیف‌های ایرانی به جنبه‌های دیگری می‌پردازد. حروف، عناصر و نقوش ایرانی در آثار او دور از بیان کلیشه‌ای و با تاکید بر چهره‌ی پنهان مانده از فرهنگ، شکل گرفته است.