هر یک از ما روشهای منحصربهفرد خود را برای نگاه به هنر دارد، اما افرادی چون صاحبان گالری، کلکسیونرهای با تجربه، موزه داران، منتقدین و دیگر افراد آگاه که بهصورت حرفهای به هنر نگاه میکنند، نگاه متفاوتی نسبت به بقیۀ علاقمندان به هنر دارند. با توجه به سبک هنری مورد علاقه هریک از این افراد و وجود سیستمهای موثر در نگاه آنها به هنر، دید آنها را به تدریج سنجیده، دقیق، جامع و کاملتر از افراد دیگر کرده است. بنابراین باتوجه به اقتضای نیاز شغلیشان ریزترین موارد تابلوهای نقاشی و سایر آثار هنری از چشمان تیز و ریزبین این افراد نمیتواند بهدور باشد. آنها سعی میکنند اطمینان حاصل کنند که هنرمندان همۀ جزئیات را در هنگام خلق هنرشان در نظر گرفتهاند و در این روند مطلقا هیچ چیزی را مورد غفلت قرار ندادهاند. به عبارت دیگر، آنها بهدنبال رضایت کامل هستند.
نقاشی نامزدی خانواده آرنولفینی، اثر یان وان آیک
البته باید به یاد داشته باشیم که رضایت کامل معانی بسیار متفاوتی از نظر متخصصان مختلف دارد و در انواع هنر نیز اشاره به خصوصیات مشخصی دارد و صرفا به هنر تجاری، پرزرق و برق، قابل درک برای بازار و هنر بازارپسند اشاره نمیکند. با این وجود، آنچه که ثابت باقی میماند، هنرمندان هدفمند، با وجدان و دارای کنترل هستند. اما سوال مهم این است "هنرمند با هنر خود در پی بهدست آوردن چه نتایجی هست؟" این چیزی است که تماشاگران با تجربه و هنرشناسان حرفهای بهدنبال پیداکردن آن هستند.
یک متخصص هنربین برای شروع کار خود صرفا بخشهایی که همۀ هنرمندان به آن اهمیت میدهند و یا از همۀ ما میخواهند که به آن نگاه کنیم را وارسی نمیکند، او تمامی اثر از نقاط کانونی گرفته تا تمامی حواشی و گوشه و بالا و پایین اثر را بررسی میکند و جزییات اثر را مورد توجه قرار میدهد.
قسمتی از اثر نقاشی نامزدی خانواده آرنولفینی، اثر یان وان آیک
همه چیز دیر یا زود بدون توجه به اینکه هنرمند چهکسی است و یا اینکه هنرمند بهدنبال چه هدف و یا چه عنوانی در هنر است در آن حل میشود و در نهایت در زوایای مختلف هنری که صاحب اثر در پی آن است، کنکاش میکند و خود بخشی از اثر خلق شده میشود و همۀ این اتفاقها به مرور و درگذر زمان اتفاق میافتد.
بسیاری از ما فکر میکنیم اگر اثر هنری مورد علاقۀ خود را بخریم بهترین کار ممکن را انجام داده ایم. اما پیبردن به اشتباه هنرمند و اثر مورد علاقهتان چند هفته یا چند ماه پس از خرید اثر هنری یا پس از پذیرش آن برای نمایش در گالری وقتی یک فروشنده هستید، هرگز اتفاق خوشایندی نخواهد بود.
به همین دلیل است افرادی که در نگاهکردن و جستوجوی آثار هنری، تجربه زیادی دارند و میخواهند اطمینان حاصل کنند که همه چیز کامل است زمان زیادی را صرف نگاه کردن به یک اثر هنری میکنند. آنها نمیخواهند نظر کسی را عوض کنند و یا مشکلات و کاستیهای شخصی را مغرضانه آشکار نمایند. آنها میخواهند از هرگونه مشکلات یا کاستیهای اثر مورد نظر خود از قبل آگاه باشند و در بیشتر موارد، معیشت آنها یا کیفیت کلکسیون آنها به این ریزبینی و دقتنظر بستگی دارد. آنها نمیتوانند اشتباه کنند چرا که هرگونه اشتباه در محاسبات اولیۀ این متخصصین نشانۀ ضعف کاری آنها محسوب میشود.
در مورد موارد دیگر که مورد توجه قرار میگیرد دقت هنرمند بر روی تمامی اجزا حتی کوچکترین و غیرمهمترین آنهاست. اگر خالق اثر صرفا به بخش اصلی اثر خود توجه کند و به دیگر حواشی توجه لازم نشان نداده باشد و یا زمان کافی را در نظر نگرفته باشد باعث پایین آمدن کیفیت کاری وی میشود. شاید هنرمند تصور کند کمتر کسی متوجه جزییات و حواشی اثر او میشود اما اینگونه نیست، چرا که منتقدین، کلکسیونرها و غیره همیشه در پی شکار کوچکترین نقاط ضعف تابلو و یا آثار هنری هر هنرمندی از مبتدی تا اساتید هنر هستند و همیشه همۀ نقاط حتی ریزترین خط و یا رنگ را بررسی میکنند.
برای مثال بعضی از اوقات در کشیدن چهرۀ انسان ممکن است توجه بیشتر هنرمند بر چهره باشد نه دست و پا یا در پس زمینۀ اثر! در مجسمهسازی نیز ممکن است خالق مجسمه توجه کافی بر خطوط ریز نکند و همین بیتوجهیها باعث خرابشدن کل اثر وی از دید کلکسیونرها و یا گالریداران شود. همچنین افراد حرفهای توجه کافی به بخشهایی که هنرمند چندین بار آن را عوض کرده و یا ناتوان در تکمیل آن بودهاند خواهند داشت. آنها نقاطی را میبینند که برای بسیاری از افراد قابل رویت نیست و یا از نظر عوام بخش غیر مهم در نقاشی و یا هر اثر هنری دیگر است. آنها میخواهند همه چیز همانگونه دیده شود که شایستۀ آن است. به مرور و با دیدن آثار متفاوت خیلی از افراد میتوانند به یک بینندۀ خوب و ریزبینی تبدیل شوند.
حال فرض کنیم که اثر مورد نظر ما از نظر زیبایی خوب و در کل اثری بدون اشتباه فاحش باشد. وقتی مقابل یک کلکسیونر قرار میگیرد زمان بررسی زاویۀ دیگر اثر یعنی بعد تکنیکی، وسایل استفاده شده برای خلق اثر و ساختار کلی آن است.
از نظر کلکسیونرها و گالریداران مواد اولیه ارزان و بدون کیفیت همیشه مشکلساز هستند. مثلا بوم استفاده شده نباید بعد از مدتی پاره شود و یا در مجسمهسازی مواد خام و اولیه بعد از ترکیبشدن نباید زود خشک و یا بعد از ساختهشدن مجسمه نرم بمانند. از نظر آنها هنرمندانی که در استفاده از مواد مورد نیاز خساست نشان میدهند عملا به اثر خود ارزش کافی نمیدهند پس نمیتوان از بینندۀ اثر نیز احترام و ارزش دادن به اثر را انتظار داشت.
از دیگر موارد مورد توجه ماندگاری مواد استفاده شده است و این امر بسیار مهم و حائز اهمیت است چرا که ممکن است خریدار برای اثری پول خرج کند که بعد از مدتی کیفیت و رنگ و یا مواد اثر خراب شده و یا از بین برود این امر نتیجۀ منفی دارد مگر اینکه خریدار از قبل آگاهی کافی از نوع مواد و ماندگاری اثر را داشته باشد. اگر شما در اثر خود از مواد غیر سنتی و یا از قبل استفاده نشده استفاده میکنید باید توضیحات کاملی از میزان ماندگاری این مواد را به خریدار و بیننده بدهید. شما باید کاملا بدانید آیا مواد اثر شما ماندگاری کافی دارد یا نه؟ و راههای مراقبت درست از اثر برای ماندگاری بیشتر اثر و از بین نرفتن کیفیت آن را مطالعه کرده و برای خریدار توضیح دهید. اگر جواب این سوالها و مسائل را نمیدانید بهتر است قبل از ارائۀ کار خود کمی مطالعه کنید و این نکته را فراموش نکنید که یک خریدار و یا کلکسیونر حرفهای بهراحتی میتواند تردد و عدم آگاهی شما از نوع مواد و یا دیگر موارد را تشخیص دهد.
قدم بعدی در بخش ساختاری یک اثر هنری نحوۀ کنار هم قرار گرفتن تمامی اجزای آن است، این امر نه تنها باید از زاویۀ زیباییشناسی اثر بلکه باید از بعد فیزیکی و چهارچوبی هم مورد توجه قرار گیرد. حاشیۀ کار، نحوۀ قرارگرفتن رنگ ها کنار هم، چارچوب درست و اندازههای یکسان و دلنواز بودن ظاهر کلی اثر و اینکه آیا خالق اثر به این موارد توجه کافی داشته یا نه برای یک نگاه حرفهای بسیار مهم است. در آثار سه بعدی مواد پایه، مواد میانی و لایۀ بیرونی کار و نحوۀ ترکی شدن آنها بررسی می شود . به طور خلاصه می توان چنین گفت: "تک تک مواد و اجزای یک اثر باید در هماهنگی کامل بوده و کاملا بیننده را جذب هارمونی خود کند".
تمامی این بحثها برای جواب دادن به این سوال است که آیا هنرمند توجه کافی به کیفیت کار خود کرده است؟ آیا برای او لذت و نگاه بیننده اهمیت دارد؟ فارغ از آنکه بیننده به مرکز و یا حاشیه کار توجه میکند. از دید یک نگاه حرفهای هنرمند باید تک تک قدمهای خود را به هنگام خلق اثر با آرامش و دقت بسیار زیادی بردارد تا بتواند یک اثر بدون عیب را عرضه کند. در غیر این صورت کیفیت کار وی پایین آمده و چه بسا مورد توجه بیننده نیز قرار نگیرد. به خاطر بسپارید شما باید قادر به جواب دادن به تمامی سوالهای منتقدین و متخصصین باشید پس باید اشراف کافی به کار خود و بعد علمی هنر خود نیز داشته باشید.
برای انتشار مقالات خود تنها به اندازۀ یک پیام با ما فاصله دارید.
برای نشر مقالات خود کلیک کنید.