از «استتیک» تا «گورکی»
۲ دقیقه

از «استتیک» تا «گورکی»

شهرزاد رویایی

مارکو گریگوریان، سال ۱۳۳۳ (۱۹۵۴) از ایتالیا به تهران بازگشت و گالری استتیک را در ضلع جنوب‌غربی میدان فردوسی تأسیس کرد. مکان گالری در ساختمانی است که گویا محل زندگی و کار او نیز بود. ساختمان این گالری همچنان و تا امروز پابرجا مانده است. هر چند این گالری بعد از 5 سال و در سال 1338 تعطیل شد، اما سرآغاز تأسیس گالری‌ها و نهادهای دیگر فرهنگی و هنری به دست مارکو گریگوریان شد.

مارکو گریگوریان، سال ۱۳۳۳ (۱۹۵۴) از ایتالیا به تهران بازگشت و گالری استتیک را در ضلع جنوب‌غربی میدان فردوسی تأسیس کرد. مکان گالری در ساختمانی است که گویا محل زندگی و کار او نیز بود. ساختمان این گالری همچنان و تا امروز پابرجا مانده است. هر چند این گالری بعد از 5 سال و در سال 1338 تعطیل شد، اما سرآغاز تأسیس گالری‌ها و نهادهای دیگر فرهنگی و هنری به دست مارکو گریگوریان شد.

مارکو گریگوریان که در دهه‌ی 1340 مدتی را در امریکا گذراند در نیویورک هم به کار خرید و فروش آثار هنری مشغول بود و بعدتر هم در نیویورک، گالری گورکی را تأسیس کرد و هم در ایروان گالری‌های دیگری را بنا نهاد. مهم‌ترین فعالیت گریگوریان که تأثیری تعیین‌کننده در مسیر تاریخ هنر ایران داشت، نقش‌اش در شکل‌گیری بی‌ینال نقاشی تهران در سال 1337 بوده که مسیر تاریخ هنر ایران را به سمت و سوی ارتقا تغییر داد.

گفته می‌شود که استتیک یک گالری تجاری بود. می‌دانیم که نمایشگاه‌هایی از هنرمندانی نظیر سیراک ملکونیان، سهراب سپهری و مرتضی ممیز در این گالری برگزار شده بود اما در تخمین موفقیت اقتصادی این گالری می‌توان به این نکته اشاره کرد که مارکو گریگوریان از علاقه‌مندان فرهنگ عامه بود و در سال‌های دهه‌ی 1340 به سراغ نقاشان قهوه‌خانه رفت و نقش مهمی در معرفی این سنت هنری سهم مهمی داشت. بیشتر آثار بعدتر توسط موزه‌ی نگارستان خریداری شدند.

هر چند عمر گالری استتیک چندان طولانی نبود اما هنرمندان زیادی را به هنر ایران معرفی کرد و نقش مهمی نیز در فعالیت‌های آتی گریگوریان ایفا کرد.