تهران، شهری با تاریخ و فرهنگی چندلایه، مملو از نمادهای شهری و یادمانهای تاریخی است که نهتنها هویت بصری پایتخت را شکل میدهند، بلکه بخشی جداییناپذیر از حافظه جمعی ساکنان آن محسوب میشوند. از برج آزادی گرفته تا میدانها، پلها و سازههای شاخص، این المانها در هنر معاصر ایران به بستری پویا برای بازنمایی روایتهای اجتماعی، فرهنگی و تاریخی تبدیل شدهاند. بررسی این نمادها در آثار هنری، فرصتی فراهم میکند تا با نگاهی تازه به پیوند میان هویت شهری و بیان هنری پرداخته شود، به این بهانه برخی آثار نمایشگاه «تهران» را مرور میکنیم.
محمد اسکندری،وعدهی دیدار، رنگ روغن روی بوم
این مجموعه آثار هنری با محوریت مهمترین المانهای شهری تهران، بهخوبی نشاندهندهی ظرفیت بالای این نمادها در بازتاب هویت شهری و اجتماعی است. این المانها در آثار پیش رو، از کارکرد صرفاً فیزیکی و معماری خود فراتر رفته و به بستری برای بیانهای متنوع فرهنگی، سیاسی، نوستالژیک و حتی سوررئال تبدیل شده است.
محمد کیوان، رنگ روغن روی بوم
در نظریهی «میدان» پیِر بوردیو، فضاهای شهری بازتاب ساختارهای اجتماعیاند؛ جایی که نیروهای قدرت، حافظه جمعی و نمادهای فرهنگی با یکدیگر تعامل میکنند و میتوانند حس هویت مکانی و تعلق اجتماعی ایجاد کنند. مثلاً یادمانهای تاریخی یا معماری محلی باعث احساس غرور یا پیوند با گذشتهی جمعی میشود. در این آثار، برج آزادی بهعنوان یک «میدان نمادین» ظاهر میشود که هم روایتگر تاریخ است و هم بستری برای خلق معناهای نو محسوب میشود.
امین توکل، غروب در برج آزادی، رنگ روغن روی بوم
فاتک موسوی، آزادی پیر، چوب و سنگ
زهره نظام، رنگ روغن روی بوم
ساغر حمزهلو، بالای خط تهران ...، ترکیب مواد روی مقوا
امین معظمی، رنگ روغن روی بوم