خوشنویسی معاصر ایران  در موزه‌های  جهان
۳ دقیقه

خوشنویسی معاصر ایران در موزه‌های جهان

شهرزاد رویائی

شهرزاد رویائی

خوشنویسی معاصر ایران آینه‌ای از نوآوری توأم با وفاداری به بستر کلاسیک این هنر است. این شاخه هنری با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال، رسانه‌های ترکیبی و خلاقیت شخصی، حروف فارسی ـ عربی را به فرم‌هایی تجریدی تبدیل کرده است. خوشنویسی معاصر راهی برای معرفی و ارائه هنر خوشنویسی ایران به جهان گشود و در این مسیر، بسیاری از موزه‌ها به نمایش و نگهداری این نوع آثار روی آوردند.

خوشنویسی معاصر ایران آینه‌ای از نوآوری توأم با وفاداری به بستر کلاسیک این هنر است. این شاخه هنری با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال، رسانه‌های ترکیبی و خلاقیت شخصی، حروف فارسی ـ عربی را به فرم‌هایی تجریدی تبدیل کرده است. خوشنویسی معاصر راهی برای معرفی و ارائه هنر خوشنویسی ایران به جهان گشود و در این مسیر، بسیاری از موزه‌ها به نمایش و نگهداری این نوع آثار روی آوردند.

آثار هنرمندان شاخص خوشنویسی معاصر از جمله رضا مافی، محمد احصایی، نصرالله افجه‌ای، محمد حیدری، کیخسرو خروش، محمدحسین عطارچیان، امیراحمد فلسفی، یدالله کابلی، علی‌اکبر کاوه، نصرالله معین (معین‌الکتاب) و علی راهجیری بارها در موزه‌های مطرح ایران و جهان به نمایش درآمده‌اند.

موزه‌های ایران

موزه خوشنویسی ایران (تهران):

این موزه در عمارت فولادوند بنیان گذاشته شده و حدود ۲۰۰ اثر خوشنویسی، نسخه‌های خطی، ادوات و دیگر اشیای مرتبط با این هنر را از سده سوم قمری تا دوره پهلوی نگهداری می‌کند. تمرکز آن بر دوره‌های تاریخی است، اما نمایشگاه‌های موقتی خوشنویسی معاصر نیز در آن برگزار می‌شود.

موزه هنرهای معاصر اصفهان:

در بخش «خط و کتابت»، آثار نفیس خوشنویسی قرآن، احادیث و ادعیه را به نمایش می‌گذارد و همچنین نمایشگاه‌های دوره‌ای با حضور هنرمندان معاصر در آن برپا می‌شود.

مجموعه فرهنگی ـ تاریخی نیاوران (موزه میرمهد):

نمایشگاه «تجلی عشق» با حدود ۵۰ اثر غلامحسین امیرخانی در قالب چلیپا، سیاه‌مشق و سطر نمونه‌ای از نمایش خوشنویسی معاصر در فضای موزه‌ای این مجموعه بوده است.

موزه خط و کتابت میرعماد (تهران): در دی ۱۴۰۳ نمایشگاهی با عنوان «شرح شوق» برگزار شد که شامل ۹۴ اثر خوشنویسی معاصر از هنرمندانی چون یدالله کابلی، محمد حیدری و علی‌اکبر رضوانی بود.

موزه هنرهای معاصر تهران:

در مهر ۱۴۰۲ نمایشگاه «طلایه‌داران خطه خط» با بیش از ۱۰۰ اثر از حدود ۷۰ هنرمند از نسل‌های گذشته و معاصر برگزار شد.

موزه رضا عباسی (تهران): این موزه دارای تالار خوشنویسی است که عمدتاً آثار تاریخی را شامل می‌شود، اما در قالب نمایشگاه‌های موقت نیز آثاری از خوشنویسان معاصر به نمایش درآمده است.


موزه‌های جهان

موزه متروپولیتن نیویورک:

آثار گلناز فتحی در مجموعه دائمی این موزه نگهداری می‌شود و در نمایشگاه‌هایی با محور خوشنویسی اسلامی به نمایش درآمده است.

Douglas F. Cooley Memorial Art Gallery آمریکا:

نمایشگاه «قلم، خوشنویسی و اسلام از قرون وسطی تا امروز» در این موزه برگزار شد که شامل آثار معاصر ایرانی، از جمله آثار حمیدرضا قلیچ‌خانی بود.

Herbert F. Johnson Museum of Art دانشگاه کرنل:

نمایشگاه‌هایی با تمرکز بر هنر و خوشنویسی ایرانی برگزار کرده است که در کنار آثار تاریخی، نمونه‌هایی از خوشنویسی معاصر نیز ارائه شده است.

Sharjah Museum of Islamic Civilization شارجه:

این موزه در سال‌های ۲۰۱۶، ۲۰۱۸ و ۲۰۲۴ میزبان آثار خوشنویسان معاصر ایران در قالب دوسالانه‌ها و نمایشگاه‌های معتبر بوده است. در ۲۰۱۶ آثار رامین شیدل و علیرضا آستانه در هفتمین دوسالانه خوشنویسی نمایش داده شد. در ۲۰۱۸ نمایشگاه «Beyond the Letter» و هشتمین دوسالانه میزبان آثار معاصر ایرانی بود. در ۲۰۲۴ نیز حسین فیض‌آبادی با ۱۷ اثر در شیوه شکسته‌نویسی در یازدهمین دوسالانه خوشنویسی شارجه حضور یافت.

موزه بریتانیا (لندن)، Denver Art Museum   کلرادو،Asian Civilisations Museum  سنگاپور، Islamic Arts Museum Malaysia کوالالامپور، موزه‌ی هنرهای معاصر چین، بانک جهانی واشینگتن و مجموعه فرجام در دبی نیز آثار خوشنویسان معاصر ایرانی را در اختیار دارند یا نمایش داده‌اند.